Xử lý nước thải công nghiệp
Nước thải có thể chia thành hai loại: Nước thải công nghiệp và nước thải sinh hoạt.
Xử lý nước thải công nghiệp do các xí nghiệp công nghiệp có sử dụng nước trong các quy trình sản xuất khác nhau thải ra, nước thải công nghiệp thường được xử lý ngay trong phạm vi nhà máy đế sử dụng lại nước hoặc thải ra các nguồn tiếp nhận.
Nước thải sinh hoạt là nước sau khi được dùng cho các nhu cầu sống và sinh hoạt của con người thải ra như: Nước từ các nhà bếp, nhà ăn, buồng vệ sinh, nước tắm rửa và giặt giũ, nước cọ rửa nhà cửa và các đồ dùng sinh hoạt. Nước thải sinh hoạt có thể đã qua các bế tự hoại của từng nhà hoặc không, chảy vào hệ thốnc cống dẫn của đô thị, tập trung về các trạm xử lý nước thải.
Một số nước thải công nghiệp và nước thải sinh hoạt có chứa các hoạt chất hữu cơ, amoni, sất và các hợp chấi có khả năng bị oxy hoá khác và chúng là các chất chủ yếu tạo ra nhu cần oxy sinh hoá (viết tắt là: BOD) của nưởc thải. Vì th ế khi xả nước thải công nghiệp và nước thải sinh hoạt có chứa nồng độ BOD cao hơn tiêu chuẩn cho phép ra các nguồn tiếp nhận sẽ làm giảm lượng oxy hoà tan trong trong các nguồn nước và tạo ra môi trường yếm khí, làm mất càn hang sinh thái của môi trường nước, gây ra các hiện tượng như làm cá chết, nước có m ùi, mầu và huỷ hoại môi trường sống của các sinh vật nước.
Một số nước thải công nghiệp có chứa các hợp chất đ ộc hại đối với đời sống của các loài vi sinh vật nước. Các ion kim loại nặng như thuỷ ngân, cadmi, chì v.v… và các hoá chất hữu cơ như polychlorinatex, biphenil có thổ tích luỹ trong cơ thể của các loài thuý sản, gây ra tác dụng độc hại cho người sử dụng, ngoài ra các hợp chất hữu cơ có trong nước thải gây ra m ùi, mầu và huỷ hoại môi trường nước, hàm lượng lớn của nitơ, phốt pho gây ra hiện tượng phú dưỡng các nguồn nước. Việc quán lý và xử lý nước thải không đúng quy trình sẽ gây ra nhiều tác hại cho môi tnrường và phái chi phí nhiều tiền của để làm sạch và khôi phục lại các điều kiện cân bằng sinh thái.
Phân loại các công đoạn xử lý nước thải công nghiệp
Hệ thống xử lý nirớc thải bao gồm một số công trình đơn vị hoạt động nối tiếp nhau đẻ đạt được chất lượng nước sau xử lý đáp ứng yêu cầu đã định. Theo mức độ xử lý và tập hợp các loại công trình đơn vị hoạt động nối tiếp trong một hệ thống xử lý nước thải, có thể chia ra thành ba công đoạn xử lý như sau: Xử lý sơ bộ hay tiền xử lý, xử lý bậc hai, xử lý bậc ba (hay xử lý tăng cường).
- Các công trình trong công đoạn xử lý sơ bộ là các công trình hoạt động dựa trên lự: cơ học và vật lý là chủ yếu, như là: Song chắn, lưới chắn, bể điều hoà, bể lắng, lọc, tuyển nối.
- Các công trình trong công đoạn xử lý bậc hai gồm các cô n g trình xử lý bằng hoá chất và sinh học. Các công trình xử lý nước thải bằng hoá chất là các công trình dùng hoá chất trộn vào nước thải để chuyển đổi các hợp chất hoặc các chất hoà tan trong rước thải thành các chất có tính trơ vể mặt hoá học hoặc thành các hợp chất kết tủa dễ lắng và lọc để loại chúng ra khỏi nước thải. Các công trình xử lý sinh học được áp dụng để khử các chất hữu cơ ở dạng keo và dạng hoà tan trong nước thải nhờ quá trình đồng hoá của vi sinh đê biến các chất hữu cơ này thành khí hoặc thành vỏ tế bào của vi sinh dễ ke:> tụ và lắng rồi loại chúng ra khỏi nước thải. Quá trình xử lý sinh học còn được áp dụng để
khử nitrogen và phốtpho. - Các công trình trong công đoạn xử lý bậc ba được áp dụng để khử tiếp các chất hoá học có tính độc hại hoặc khó khử bằng các công trình xử lý sinh học thông thường. Khử tiếp nitrogen, phốtpho và các hợp chất vô cơ và hữu cơ còn lại sau xử lý bậc hai để thoả mãn tiêu chuẩn chất lượng nước xả ra nguồn tiếp nhận hoặc sử dụng lại cho các mục đích khác. Các công trình trong công đoạn xử lý bậc ba thường là: Bể lọc hấp thu tầng than hoạt tính, bể lọc trao đổi ion và lọc qua màng thẩm thấu ngược, lọc qua màng bán thấm bằng điện phân v.v… Nước thải sau khi qua công đoạn xử lý bậc ba thường dược tuần hoàn lại cho các quá trình sản xuất công nghiệp hoặc dùng để tưới đường, tưới cây, và cấp ch o các hồ tạo cánh quan và giải trí.
- Sau các quy trình xử lý, còn lại cặn trong các công trình, cần phải tập trung các oại cặn để xử lý bằng các biện pháp: Khử nước, làm khô hoặc đốt trước khi đưa đến nơi chôn lấp để đảm bảo an toàn cho môi trường.
Công nghệ xử lý nước thải công nghiệp
Hiện nay có rất nhiều loại công trình với các công nghệ khác nhau để xử lý nước thải. Từ các hồ lắng đơn giản đến các công trình với các thiết bị tiên tiến sử dụng công nghệ cao và đòi hỏi có trình độ quản lý hiện đại. Việc lựa chọn đúng quy trình côn g nghệ và thiết bị xử lý nước thải đê đạt được các chỉ tiêu xử lý mong muốn và tiết kiệm kinh phí trong xây dựng và quản lý là nhiệm vụ hàng đầu của các kỹ sư xử lý nước.
Trong một quy trình công nghệ xử lý nước thải bao gồm nhiều công trình và thiết bị hoạt động nối tiếp theo đặc tính kỹ thuật có thể chia ra làm ba loại: Cơ học, hoá học và sinh học.
Trong mỗi loại quy trình công nghệ kể trên, có rất nhiều phương án chọn công trình và thiết bị theo cách sắp xếp khác nhau để thực hiện quy trình xử lý có hiệu quả.
Công nghệ xử lý bùn cặn
Trong quá trình xử lý nước thải, các chất lơ lửng, keo hữu cơ, vô cơ, hữu c ơ hoà tan được chuyển hoá tạo thành bùn cặn và được tách ra khỏi nước thải. Bùn cần phải được xử lý ổn định và cô đặc đê giảm khối lượng và thể tích, sau đó đưa đến nơi tiếp nhận cuối cùng một cách an toàn và không còn tác dụng gây độc hại cho môi trường.
